Pandemi ve Rusya-Ukrayna savaşının neden olduğu küresel tedarik zinciri sorunları sıfır otomobilin bulunabilirliğini kısıtladı. Son üç yılda bayiler sürekli artan tüketici talebini karşılayamadı.
Üzerine Türkiye’deki kur ve faiz ortamından dolayı otomobillerin değerli bir yatırım aracı olarak görülmesi de eklenince, satın alınan sıfır araçlar daha kullanılmadan ikinci el olarak değerinin çok üzerinde satışa konuldu.
Bu durum ikinci el araç piyasasını alt üst etti. Ocak-Haziran 2023 döneminde Sıfır Kilometre Araç Fiyatları yüzde 28 artarken, ikinci elde artış yüzde 70’e ulaştı. Uzmanlar, sıfır otomobil alamayanların ikinci el araca yönelmek istediğini ancak “balon” fiyatlar ve kısıtlı krediye erişim koşulları nedeniyle ikinci el araç piyasasının bu yaz döneminde geçtiğimiz yıllara kıyasla sönük geçtiğini söyledi.
YOK BÖYLE PİYASA
Türkiye’nin en çok satılan sıfır kilometre otomobil modellerinden birisi ile en çok satılan ikinci el otomobili arasındaki altı aylık fiyat değişimine bakıldığında ise tablo çok daha net gözüküyor.
Buna göre, Ocak 2023’te 376 bin 900 TL’den satışa sunulan sıfır kilometre Fiat Egea’nın (1.4 Fire Easy) fiyatı Haziran 2023’e kadar yüzde 45.5 zamlanarak 555 bin 900 TL’ye çıktı.
Aynı dönemde Türkiye’nin en çok satılan ikinci el otomobil modeli Renault Megane’ın fiyatı ise tam yüzde 84.7 oranında arttı.
Ocak 2023’te 460 bin TL’den alıcı bulan 2018 model Renault Megane Sedan’ın fiyatı (1.5 dCi Touch, dizel otomatik) Haziran 2023 itibarıyla 850 bin TL’ye yükseldi. Aynı aracın 2023 model yılı versiyonunun liste fiyatı ise şu anda 1 milyon 130 bin TL.
Otomotiv veri şirketi Cardata’nın Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, “Piyasanın normal olduğu dönemlerde sıfır kilometre araç fiyatlarına gelen zamlar, ikinci el araç fiyatlarını 1 ila 1.5 ay sürede yansırdı.
Şu anki dengesiz koşullarda sıfır araç zamları doğrudan ikinci ele yansıyor. Haziran başında kurdaki artıştan kaynaklı sıfır araç fiyatlarına yansıtılan yüzde 8’lik artış da doğal olarak ikinci el fiyatını arttırdı. Ancak, ikinci el araç pazarı yaz dönemine girilmesine rağmen istenilen canlılıkta değil. Tüketici almak istiyor ama şişirilmiş fiyatlar ve krediye ulaşım koşullarının çok sınırlı olması nedeniyle alamıyor. Faiz, Döviz ve enflasyon dengelenmediği sürece ikinci el araç fiyatlarda keskin bir düşüş beklemiyoruz. Sadece dönemsel fiyat düşüşleri olacaktır” dedi.
‘6 AY-6 BİN KM KAYITDIŞILIĞI ARTTIRDI’
2022 yılında Ticaret Bakanlığı tarafından Ikinci El Araç satışı yapan şirketlere getirilen 6 ay ve 6 bin kilometre sınırlaması da ikinci elde sürekli artan fiyatları frenleyemedi. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği Ağustos 2022’den Haziran 2023’e kadar olan süreçte ikinci elde fiyatlar yüzde 150’ye yakın yükseldi.
Hürriyet’ten Taylan Özgür Dil’in haberine göre, İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği (İMAS) Başkanı Hayrettin Ertemel, Hürriyet’e yaptığı açıklamada “6 ay ve 6 bin kilometre sınırlaması sadece bu işi yapan şirketler için geçerli olarak yürürlüğe girdi. Ancak, sıfır otomobili yatırım aracı olarak görenşahıs bulunuyordu. Dolayısıyla aslında fiyatları frenlemek için getirilen 6 ay ve 6 bin km düzenlemesi kayıtdışılığı arttırdı. İkinci el araç piyasasının da daha spekülatif bir şekilde yükselmesine neden oldu. Şahısların bu işi ticarete dökmesinin yanında bu işin ticaretini yapan şirketler de kayıtdışılığa itildi” diye konuştu.
