Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB), ani kur artışlarını önlemek ve seçim ekonomisinde yaşanması muhtemel bir döviz krizinin önüne geçebilmek için hayata geçirdiği Kur Korumalı Mevduat (KKM) sistemi, Türkiye’yi çok daha büyük bir kriz ile karşı karşıya bıraktı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) 15 Eylül tarihli raporuna göre Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarında biriken toplam para 3 trilyon 306 milyar 560 milyon liraya ulaşırken, bu parayı tasfiye etmek için harekete geçen Merkez Bankası, üst üste 4 Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında faiz artırımına giderek politika faizlerini yüzde 30’a yükseltti.
Faiz artırımlarına karşın enflasyonun henüz yılın ilk 8 ayı geride kalırken 60 seviyelerine yükselmesi, Merkez Bankası’nın bankalara örtülü şekilde mevduat faizlerini yükseltecek talimatlar vermesine neden olurken, yüksek mevduat faizi ile KKM’den tasfiyenin hızlanması ve Türk lirasına yönelik ilginin artması planlanıyor.
22 YIL SONRA BİR İLK YAŞANDI
Türkiye’de bankaların müşterilerine yönelik uyguladığı oranlar değişiyor olsa da, bankaların ortalaması dikkate alındığında şu anda mevduat faizleri yüzde 45 dolaylarında gezmekte. Buna karşın bazı bankalar, müşteri çekebilmek için özellikle döviz dönüşümlü KKM’den TL mevduata yönelen müşterilerine yüzde 55’e varan oranlarda mevduat faizi sunabiliyor.
Söz konusu uygulamanın ilk aşamada bazı bankalar ile sınırlı kalmasına karşın politika faizlerinde yapılan artışın etkisiyle, gelecek haftalarda büyük ölçekli bankalarda da mevduat faizini sınırının yüzde 50’yi geçmesi bekleniyor. Bu oran, Türkiye’de son olarak 2001 yılında görülen mevduat faizlerinin ardından 22 yılın zirvesi olarak kayıtlara geçti.
POLİTİKA FAİZLERİ GERİDEN, MEVDUAT ÖNDEN GİDECEK
Son 4 ayda yapılan faiz artırım kararları ile politika faizi yüzde 30’a yükseldi. Buna karşın birçok ekonomist, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faiz noktasındaki katı tutumu nedeniyle politika faizinde tamamen özgür davranamayan TCMB’nin, örtülü bir şekilde bankalara TL mevduat faizlerini yükseltin talimatı vereceği ve bu yolla dolar kurunu dengelemeyi deneyeceği görüşünde.
1 YILDA 2 KATIN ÜZERİNDE ARTIŞ
Merkez Bankası, tüm uyarılara rağmen hatalı politikalarında ısrar ederken, tam olarak 2 yıl önce bugün 23 Eylül 2021 tarihinde yüzde 19 olan faiz oranını 100 baz puan indirerek yüzde 18’e çekmişti.
Faizlerin yüzde 18 olduğu ortamda, enflasyonun görece dengeli olmalı ile bankalar, mevduat faiz oranlarını da yüzde 19 seviyelerinde tutarken, bu sınır bir yıl boyunca sürdürüldü.
Geçtiğimiz yıl bugünlerde sunulan mevduat faizi, bugünkü banka ortalamalarının yarısından dahi daha düşük kalırken, enflasyonun gelecek yıllarda bir süre daha devam edecek oluşunun hükümet programları ile itiraf edilmesi, Türkiye ekonomisini en iyi ihtimalle birkaç yıl daha zor günlerin beklediğinin kanıtı olarak değerlendirildi.
