Neptün’ün gizemli ‘kutup ışıkları’ ilk kez görüntülendi

6

Auroraların ilk kez görüntülenmesiyle birlikte, Güneş Sistemi’ndeki her gezegende bu fenomenin bulunduğu da doğrulanmış oldu. Ancak, Neptün’ün auroraları Dünya’dakinden oldukça farklı görünüyor.

Dünya’da auroralar, Güneş rüzgarındaki parçacıkların manyetik alanımızla çarpışarak üst atmosfere yağmasıyla ortaya çıkar. Bu etkileşim, atmosferdeki parçacıklarla birleşerek gökyüzünde renkli ışıklar oluşturur. Ancak Neptün’de durum farklı.

Neptün’ün manyetik alanı düzensiz ve eğik bir yapıya sahip. Bu nedenle, Güneş’ten gelen parçacıklar gezegenin kutuplarına değil, ekvatora daha yakın noktalarda birikiyor. Bu farklı manyetik alan yapısı, auroraların alışılmışın dışında bir yerleşimde ortaya çıkmasına yol açıyor.

James Webb Uzay Teleskobu’nun Neptün atmosferinden topladığı veriler, trihidrojen katyonu (H3+) olarak bilinen pozitif yüklü hidrojen formunun varlığını ortaya çıkardı. Bu iyonlar, auroralarla ilişkili olduğundan, araştırmacılar bu iyonların yoğunluğunu izleyerek Neptün’ün aurora haritasını çıkarmayı başardı.

Voyager 2’nin 1989’da yaptığı ölçümlerle karşılaştırıldığında, Neptün’ün sıcaklığının önemli ölçüde düştüğü tespit edildi. Daha düşük sıcaklıklar, auroraların daha sönük olmasına yol açıyor. Bu nedenle, önceki tahminlerin yanlış olduğu ve auroraların bulunamamasının arkasındaki nedenin gezegenin soğuması olduğu anlaşıldı.

Jüpiter’in sürekli ultraviyole ışıklarından oluşan güçlü auroraları ve Mars ile Satürn’ün ultraviyole auroralarının aksine, Neptün’ün auroraları daha zayıf ve farklı bir konumda bulunuyor.

Araştırma, Nature Astronomy dergisinde yayımlandı.

Mehmet Şimşek