İngiltere Merkez Bankası, yapay zeka (YZ) odaklı teknoloji şirketlerinin aşırı yüksek değerlemelerinin tehlikeli bir “balon” oluşturduğu ve beklentilerin karşılanmaması durumunda piyasada ciddi bir çöküş yaşanabileceği konusunda korkutan bir uyarı yayınladı.
Bankanın Maliye Politikası Komitesi, mevcut coşkunun 2000’lerin başındaki “dot-com” krizini anımsattığına dikkat çekti.
Merkez Bankası’nın uyarısının temelinde, yapay zeka şirketlerinin akıl almaz bir hızla artan piyasa değerleri yatıyor. Bu “aşırı ısınmanın” en çarpıcı örnekleri ise şöyle:
OpenAI: Değeri, Ekim 2024’teki 157 milyar dolardan, bir yıl içinde 500 milyar dolara yükseldi.
Anthropic: Değeri, geçtiğimiz Mart ayındaki 60 milyar dolardan, sadece birkaç ay içinde 170 milyar dolara fırladı.
Endişeleri MIT araştırmaı da destekliyor
Merkez Bankası’nın endişelerini, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) tarafından yapılan bir araştırma da destekliyor. Araştırmaya göre, üretken yapay zekaya yatırım yapan şirketlerin %95’i, bu yatırımlarından henüz somut bir getiri (kâr) elde edemedi. Bu durum, yatırımcıların bir gün teknolojinin ilerlemesinden veya karlılığından hayal kırıklığına uğraması halinde, hisse senedi fiyatlarında ani ve sert bir düşüşün kaçınılmaz olacağı riskini artırıyor.
Banka, yapay zeka balonunu patlatabilecek birkaç potansiyel tetikleyiciye de dikkat çekiyor:
Kaynak kıtlığı: Yapay zekanın gelişimi için kritik olan elektrik, veri veya hammadde arzında yaşanacak bir kıtlık.
Beklenmedik teknolojik atılımlar: Mevcut altyapı ihtiyaçlarını değiştirecek ve bazı şirketlerin değerlemelerini anlamsız kılacak yeni teknolojiler.
İngiltere Merkez Bankası, Londra’nın küresel bir finans merkezi olması nedeniyle, olası bir çöküşün yayılma etkilerine karşı ülkenin özellikle savunmasız olduğunu vurguluyor.
Durumu daha da karmaşıklaştıran bir diğer faktör ise ABD’deki siyasi belirsizlikler. Olası bir Trump yönetiminin, ABD Merkez Bankası’nın (FED) bağımsızlığına yönelik hamlelerinin küresel bir güven krizine yol açabileceği belirtiliyor. Bu durumun, ABD doları ve devlet tahvillerinde yaratacağı bir istikrarsızlık, tüm dünya piyasalarında şok dalgaları yaratabilir.
